Muqdisho, October 25, 2025. Xafiiska Ururrada Bulshada Rayidka Soomaaliyeed ee ku mideysan dalladda SONSA, iyaga oo kaashanaya Mashruuca GoleKaab, ayaa qabtay kulan heer sare ah oo wadatashi iyo barasho isdhaafsi ah oo lagu qabtay magaalada Muqdisho, kaas oo lagu falanqeeyay xaaladda siyaasadeed ee dalka, dib u eegista dastuurka, iyo doorashooyinka soo socda ee heer federaal iyo heer gobol. Kulanka ayaa iskugu keenay ka-qaybgalayaal ballaaran oo ka kala socday shabakadaha bulshada rayidka, odayaasha dhaqanka, haweenka, dhalinyarada, iyo daneeyayaal kale oo muhiim ah. Fadhigu waxa uu bixiyay aragtiyo qiimo leh oo ku saabsan xaalada ka-qaybgalka bulshada iyo sida loo xoojin karo hay’ad-wanaagga dimoqraadiga ah xilli uu dalku wajahayo hubanti la’aan siyaasadeed iyo isbeddello hay’adeed oo culus. Kulanka waxaa si rasmi ah u furay Mudane. Cusman Muxidin Macallim (Shaatax), Guddoomiyaha Dalladda SONSA, kaas oo adkeeyay muhiimadda ay leedahay in la sii wado ka-qaybgalka shacabka iyo hoggaaminta masuuliyadda leh. Waxa uu ku dhiirrigeliyay ka-qaybgalayaasha inay wadaagaan talooyin wax ku ool ah oo gacan ka geysan kara isbeddelka dimoqraadiyadeed ee Soomaaliya iyo xoojinta isla xisaabtanka hay’adaha. Inta lagu guda jiray kulanka, bulshada rayidka Soomaaliyeed ayaa soo saartay war-saxaafadeed faahfaahsan oo iftiiminaya arrimaha waaweyn ee la isku raacay iyo doorarka muhiimka ah ee bulshada rayidku ku leedahay dhiirrigelinta wadahadal nabadeed, xasillooni, iyo dowladnimo hufan. kulanka waxa kasoo War-saxaafadeedku waxa uu muujiyay walaac xooggan oo ku saabsan xiisadaha siyaasadeed ee isa soo taraya ee u dhexeeya hoggaanka Dowladda Federaalka iyo qaar ka mid ah hoggaamiyeyaasha Dowlad Goboleedyada. Bulshada rayidka ayaa hoosta ka xarriiqday in khilaafaadkan soo noqnoqda ay dib u dhigayaan dhismaha dowladnimada iyo amniga qaranka. SONSA waxay ku adkaysatay in khilaafaadka siyaasadeed lagu xalliyo wadahadal dhisaya, sharciyaysan, oo ku salaysan Dastuurka KMG ah ee Soomaaliya ee 2012. Sidoo kale waxay ugu baaqday Dowladda Federaalka inay dib u soo nooleyso hannaan wadahadal oo u dhexeeya dowladda, mucaaradka, iyo dhinacyada kale ee siyaasadeed si loo soo celiyo kalsoonida shacabka loona ballaariyo ka-qaybgalka dib u habeynta qaranka. Dib u dhacyada doorashooyinka heer gobol iyo heer federaal ayaa sidoo kale lagu tilmaamay caqabad weyn oo hor taagan horumarinta dimoqraadiyadda. Ka-qaybgalayaashu waxay xuseen in doorashooyin waqtiyeysan, hufan, oo lagu kalsoonaan karo ay lagama maarmaan u yihiin xoojinta federaaleynta, sharciyadda hoggaanka, iyo adeeg bixinta. Gaar ahaan, bulshada rayidka ayaa soo dhaweeyay qorshaha doorashooyinka golaha deegaanka ee gobolka Banaadir, iyagoo tilmaamay in ay muhiim u yihiin dadka dega gobolka si ay u doortaan wakiillo u adeegaya danahooda. SONSA iyo bahwadaaggeeda waxay mar kale xaqiijiyeen inay taageero buuxda u fidin doonaan doorashooyinka Banaadir iyaga oo hirgelinaya wacyigelin, barnaamijyo kor u qaada ka warqabidda muwaadiniinta, iyo kormeer madax bannaan. War-saxaafadeedku wuxuu soo jeediyay talooyin dhowr ah oo lagu xaqiijinayo hufnaanta doorashada—oo ay ku jiraan ilaalinta madaxbannaanida guddiga doorashada, sinnaanta helitaanka warbaahinta, amniga goobaha codbixinta, iyo kordhinta goobaha codbixinta si loo yareeyo ciriiriga. Waxa kale oo si qoto dheer looga hadlay arrimaha dhulka ee ay dowladda maamusho, gaar ahaan masaafurinta in ka badan 100,000 qof oo horay ugu barakacay dhulal dowladeed—arrin bulshada rayidka ay ku tilmaantay xadgudub ba’an oo xuquuqda aadamaha ah. SONSA waxay soo jeedisay in la dhiso guddi wadajir ah oo ka kooban Dowladda Federaalka, Maamulka Gobolka Banaadir, iyo wakiillo bulshada rayidka ah si ay u baaraan cabashooyinka, u qiimeeyaan saamaynta ka dhalatay, una soo jeediyaan xalal waara oo ku saleysan caddaalad iyo masuuliyad. Ka-qaybgalayaashu sidoo kale waxay muujinayeen baahida loo qabo in la helo hab-raac waqti dheer oo kor u qaada is-kaashiga Dowladda Federaalka iyo Dowlad Goboleedyada, kuwaas oo soo saara talooyin siyaasadeed oo wax ka taraya caqabadaha taagan. Kulanka ayaa ku soo dhammaaday ballan-qaad cusub oo ah in ururrada bulshada rayidka ee Soomaaliyeed ay sii wadaan hoggaaminta dedaalka ku wajahan dimoqraadiyad, ka-qaybgal bulsho, iyo isla xisaabtan dowladeed. SONSA waxay mar kale muujisay inay ka go’an tahay taageeridda habraacyada siyaasadeed ee muhiimka ah, sida dib u eegista dastuurka iyo doorashooyinka heer deegaan, iyada oo loo marayo wacyigelin iyo wadashaqeyn ballaaran. Ka-qaybgalayaasha ayaa ku boorriyay dhammaan dhinacyada kale ee siyaasadda iyo bulshada inay ka fogaadaan tallaabo kasta oo wiiqi karta kalsoonida shacabka ama xasilloonida geeddi-socodka doorashooyinka. SONSA waxay ku dhiirri gelisay bulshada iyo bahwadaagta inay akhristaan war-saxaafadeedka oo ku qoran labadaba Soomaali iyo Ingiriis, si ay u fahmaan talooyinka la soo jeediyay loona xoojiyo halganka lagu dhisayo nabad waarta, dimoqraadiyad hufan, iyo dowladnimada mas’uulka ah ee Soomaaliya.